ما در زندگی روزمرهی خود با انواع هیجانات رو در روی هستیم. برخی از هیجانات لذت بخش، خوشایند و تقویت کننده هستند، طوری که فرد برای رسیدن به آن حالت خاص از هیجانات ممکن است تقلا و تلاش هم بکند ولی برخی دیگر بیشتر جنبهی آزار دهنده دارند و فرد برای اجتناب یا رهایی از آنها تلاش میکند.
به این ترتیب هیجانات از لحاظ میزان خوشایندی یا ناخوشایندی به دو دسته تقسیم میشوند: هیجانات مثبت و منفی.اما باید توجه داشت، هر یک از هیجانات اهمیت و نقش مهمی در زندگی دارند و کارکرد خاصی برای هر یک وجود دارد.برای هیجانات کارکردهای گوناگونی ذکر شده،
به عنوان مثال: هیجانات به زندگی ما تحرک و روح می بخشد.موجب همبستگی بیشتر ما و دیگران می شود.پایه و اساس هنر و خلق آثار هنری است.می تواند موجب تولید، یا اتلاف نیرو و انرژی شود.این توانایی بالقوه را دارد که به اعمال کمک کننده یا آسیب زننده منجر شود و....
پژوهشگران برای هیجان انواعی قائل شده اند که عبارتند از:
هیجان ترس، هیجان خشم، هیجان اندوه، هیجان تنفر، هیجان شادی، هیجان تعجب و هیجان مرکب که گاه ترکیبی از چند هیجان با هم است.
توصیه هایی برای افزایش مدیریت هیجانات
1 - با تشکیل جلسات گروهی درباره احساسات و هیجانات خود مانند شادی و غم، عشق و تنفر، ترس و شجاعت و... اطلاعات عینیتری پیدا کنیم.
2 - هیجان ها را همانند میهمان خود عزیز بداریم ولی به آنها اجازه ندهیم هر کاری که دوست دارند انجام دهند.
3 - سعی کنیم بر هیجانات مثبت و مطلوب خود مانند شادی، عشق، همدلی و... بیفزاییم.
4 - به کودکان کمک کنیم تا لغات و عباراتی را که دربرگیرنده ی هیجانات و احساسات هستند را بیاموزند و خود نیز بهتر احساسات خود را بیان کنیم.برای مثال : احساس بی قراری می کنم. احساس ناامید می کنم. احساس شادی می کنم و...
5 - ضمن به وجود آوردن محیطی امن و آرامش بخش درباره ی احساسات به راحتی صحبت کنیم و صداقت هیجانی را از طریق عشق بدون قید و شرط تشویق کنیم.
6 - توجه داشته باشیم که هیجانات نمایان شده معمولاً یک احساس ثانویه است.مثلاً وقتی با کارنامهی بد فرزندمان رو به رو می شویم اول احساس ناامیدی می کنیم، سپس عصبانی می شویم و یا وقتی ماشین با سرعت جلوی اتومبیل ها می پیچد، اول می ترسیم سپس عصبانی می شویم.
7 - هیجانات منفی ما از جمع شدن نیازهای هیجانی برآورده نشدهی ما به وجود می آید، پس بهتر است درباره هیجانات ظاهراً منفی مثل خشم گفتوگو کنیم.
8 - برای شناخت بهتر احساسات دیگران از دستور دادن، توهین و قضاوت و نصیحت و تهدید کردن پرهیز کرده و با گوش دادن به آنان و دقیق شدن به زبان بدن( حالات و حرکات اعضای بدن و صورت) احساسات آن ها را شناسایی کنیم.
9 - هیجان های خود (مخصوصاً هیجانات منفی) را فوراً ابراز نکنیم.
10 - در حالات هیجانی شدید، بحث نکنیم و تصمیم نگیریم چون تابع احساسات منفی خواهیم شد.
11 - در هیجان های مثبت و منفی یکدیگر سهیم شویم.
12 - در کنترل هیجانات پرانرژی مثل خشم و تنفر از روش های آرمیدگی عضلانی، تنفس عمیق، قدم زدن، نوشیدن آب سرد، دویدن و... استفاده کنیم.
|