این اختلال در دوران شیرخوارگی با علائم نشخوار کردن مشاهده میشود. پس از آن به شکل هرزه خواری دیده میشود. چون بچهها از نظر تغذیه به والدین خود وابسته هستند این اختلال از نظر روانی غالباً نشانهی تعامل بین کودک و والدین تلقی میشود.
اختلال نشخوار یعنی بالا آوردن غذا توسط کودک و دوباره جویدن آن. باید علائم حدود یک ماه به طول انجامد. این اختلال ناشی از بیماری های دیگر نیست و از شدت کافی برای جلب توجه برخوردار است.
شروع از 3 ماهگی است. بالا نرفتن وزن و یا کم شدن وزن نوزادان علت پی به بردن به این اختلال است.
همهگیری:
اختلال نادری است که تا 3 ماهگی بروز می کند و تا یک سالگی ادامه دارد. اگر کودک کم توان ذهنی نباشد. در مورد عقب ماندگان ذهنی زمان بیشتر است. در پسرها بیشتر از دختران است.
سببشناسی:
در افراد عقبمانده: اختلال ممکن است یک رفتار خود انگیزی باشد.
در افراد دیگر: نظریههای روان پویایی –آشفتگیهای گوناگون بین مادر و کودک ( نپختگی مادران. ..)
رفتار گرایان میگویند نشخوار یک تقویت مثبت برای جلب توجه به بچه است.
تشخیص و ویژگیهای بالینی:
بالا آوردن مکرر و جویدن دوبارهی غذا برای یک دورهی حداقل یک ماهه پس از یک دورهی بهنجار.
غذایی که به طور نسبی جویده شده بدون تهوع - آروغ زدن - تنفر - اختلال گوارشی - غذا بیرون ریخته میشود و دوباره بلعیده میشود.
وضعیت مشخص: کشش و کمانی شدن پشت در حالی که سر عقب نگه داشته شده.
شیرخوار حرکات مکش نشان میدهد و از این حرکات لذت میبرد.
پدیدآیی: سوء تغذیهی پیش رونده - کاهش مقاومت در برابر بیماری - ناتوانی رشدی - دلسردی مادر از این حالت و غذا نخوردن کودک، باعث بیگانگی بین مادر و کودک میشود.
آسیبشناسی: پزشک باید علت جسمی استفراغ از نظر تنگی دریچهی پیلور و فتق هیاتال را بررسی کند. همچنین بررسی و آزمایشات خونی - تست تیروئید - الکترولیت سروم ... را انجام دهد.
تشخیص افتراقی:
1 - بررسی ناهنجاریهای مادرزادی معدی - رودهای و عفونتها
2 - تنگی دریچهی پیلور با اتفرتغ جهنده قبل از 3 ماهگی
3 - پر اشتهایی روانی
درمان:
1- درمان ترکیبی از آموزش و روشهای رفتاری است.
2- ارزیابی رابطهی مادر با کودک
3- ملاحظات رفتاری: نظیر چکاندن چند قطره آب لیمو با قطره چکان به دهان کودک پس از بروز نشخوار ( سریعترین راه ظرف 3 تا 5 روز قطع میشود. )
4- روش عدم توجه به کودک
5- پس از بررسی فتق. ...داروهای: تتوکلوپرامید - سایمتیدین - داروهای ضد جنون: هالوپریدول تیوریدازین
هرزهخواری:
DSM IV:هرزهخواری خوردن مستمر و مواد غیر ضروری به مدت یک ماه است. این رفتار باید از نظر رشدی نامتناسب باشد. زمینه فرهنگی نداشته باشد. از شدت کافی برای جلب توجه برخوردار باشد.
هرزه خواری یا پیکا picaدر بچههایی کوچک بیشتر از بزرگسال است. ( در شرایطی که در متن اختلالهای دیگر مثل اتیستیک ، اسکیزوفرنی ، سندرم کلاین- لوین باشد هم باز قابل تشخیص است. خاک خواری - آمیلوفاژی ( خوردن نشاسته ) در زنان باردار.
پیکا کلمهای لاتین به معنای زاغ است. از آنجایی زاغ که به خوردن چیزهای گوناگون مشهور است، این اختلال را به این نام نامگذاری کرده اند. کودکانی که مبتلا هستند پیوسته مواد غیر خوراکی مانند:گچ/خاک/رنگ/مدفوع را میخورند.
همهگیر شناسی:
1 - در سنین پایین دیده میشود.
2 - بچههای عقب مانده بیشتر هرزهخواری دارند.
3 - نسبت هر دو جنس مساوی است.
سببشناسی:
1 - ابتلا و شیوع هرزهخواری بین بستگان فرد مبتلا مورد انتظار است.
2 - کبود تغذیهای از علل هرزهخواری است.
3 - میزان زیادی از مبتلایان به علت محروم سازی از جانب والدین دچار این اختلال شدهاند.
تشخیص ویژگیهای بالینی:
خوردن مواد غیرخوراکی پس از 18 ماهگی. شروع 12 تا 24 ماهگی ( از 1 تا 2 سالگی ). میزان بروز با افزایش سن کاهش مییابد.
مواد خورده شده با قابل وصول بودن آن متغیی است.
با افزایش استقلال - کاهش نظارت والدین - تسلطیابی کودک متغییر است.
خوردن: رنگ - گچ - نخ - مو - پارچه در بین بچههای کوچک و خوردن: کثافت - مدفوع حیوانات - سنگ - کاغذ در بین بچههای بزرگتر متداول است.
خطرناکترینها: مسمومیت با سرب - انگلهای رودهای - کمبود روی و آهن - انسداد روده
آسیبشتاسی:
اندازهگیری سطح آهن و روی و سرب در خون سنجش هموگلوبین.
تشخیص افتراقی:
1 - کمبود آهن - روی
2 - همراه بودن پیشرفت با اختلالهای اسکیزوفرنی ، اتیستیک ، سندرم کلاین - لوین و بیاشتهایی روانی
4 - اختلال هرمونی
4 - مسمومیت باسرب
پیش آگهی:
معمولاً مدت محدودی وجود دارد و در کودکان با افزایش سن از بین میرود. در زنان باردار پس از طی دوران بارداری از بین میرود. در عقبماندگان ذهنی باقی میماند.
درمان:
1 - بر طرف شدن مسمومیت با سرب، کمبود آهن و روی، کم خونی و عوامل استرسزا.
2 –درمان سریع: درمان با ایجاد بیزاری یا تقویت منفی. مثل: ایجاد شوک - صداهای ناخوشایند - داروی تهوعآور.
3 - تقویت مثبت
4 - افزایش توجه والدین.
|